Πώς να μην αποτύχετε σε μία μετάφραση

΄Ολα όσα δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να κάνετε όταν πραγματοποιείτε μία μετάφραση.

Προκειμένου να δημιουργηθεί η τέλεια μετάφραση, πολλοί είναι εκείνοι παράγοντες οι οποίοι πρέπει να ληφθούν υπόψη. Ένας έμπειρος μεταφραστής ενός μεταφραστικού κέντρου εκτός της εξειδίκευσης του και των μεταφραστικών εργαλείων που έχει στη διάθεση του, είναι αναγκασμένος να ακολουθήσει μία συγκεκριμένη και αυστηρή μεθοδολογία.

Σε αυτό όμως το κείμενο δεν αναλωθούμε σε αυτό καθώς ήρθε η ώρα να παρουσιάσουμε  όλους εκείνους τους λόγους για τους οποίους οι μεταφράσεις των κειμένων που πραγματοποιήσατε είναι σε μεγάλο βαθμό καταδικασμένες να αποτύχουν.

Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά μερικούς από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τις μεταφράσεις μας.

Μετάφραση κατά λέξη

Το χειρότερο λάθος το οποίο μπορείτε να κάνετε είναι να πραγματοποιήσετε μετάφραση του κειμένου κατά λέξη. Αν ακόμη χειρότερα έχετε αναθέσει σε κάποιον επαγγελματία μεταφραστή ή κάποιο μεταφραστικό κέντρο το κείμενο σας και ανακαλύψετε αυτού του είδους τα λάθη τότε έχετε έρθει αντιμέτωπος με μία κλασική περίπτωση έλλειψης γνώσεων και επαγγελματισμού.

Προσοχή στην ορολογία

Αν παραδείγματος χάρη σας ενδιαφέρει μία θέση εργασίας στο εξωτερικό και πραγματοποιήσατε μόνοι σας την μετάφραση, πρέπει να είστε προσεκτικοί. Η μετάφραση του πτυχίου του βιογραφικού ή της επιστολής εκδήλωσης ενδιαφέροντος στην  γλώσσα του πιθανού εργοδότη σας ,χωρίς την βοήθεια κάποιου μεταφραστή ή ενός μεταφραστικού κέντρου είναι ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση καθώς η  απόδοση όρων και εννοιών ακαδημαϊκού ή τεχνικού περιεχομένου, δυσκολεύουν ακόμα και τους πιο επιδέξιους μεταφραστές.
Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι αν ένας εργοδότης εντοπίσει λάθη ή μεταφραστικές αδυναμίες στο βιογραφικό μας αυτό μπορεί να τραυματίσει την εικόνα μας μειώνοντας τις πιθανότητες μας για πρόσληψη στο ελάχιστο.
Κάθε γλώσσα έχει τις ιδιαιτερότητες της για παράδειγμα, ιδιωματισμοί σε αυτές πολλές γλώσσες μπορούν να περιέχουν παράξενες ενώσεις λέξεων που μερικές φορές είναι δύσκολο να τις κατανοήσουν ακόμη και οι φυσικοί ομιλητές της γλώσσας και καλό είναι να αποφύγουμε να τις συμπεριλάβουμε στο βιογραφικό μας.

Υπερβολική  απόδοση νοήματος

Ως αποτέλεσμα της απειρίας τους οι Αρχάριοι μεταφραστές έχουν την τάση να το παρακάνουν με το έργο της μετάφρασης. Θέλοντας είτε να επιδείξουν τις γνώσεις τους εντυπωσιάζοντας τους αναγνώστες είτε να ακολουθήσουν αυτό το επάγγελμα, δίνουν τον καλύτερο τους εαυτό χρησιμοποιώντας σύνθετες προτάσεις και ασυνήθιστες λέξεις.

Ωστόσο για να μεταφράσουμε αποτελεσματικά ένα κείμενο, είναι σημαντικό να μην υπερβάλουμε με τις τεχνικές λέξεις ή να σχηματίζουμε σύνθετες προτάσεις εκεί που δεν υπάρχουν μόνο και μόνο για να κάνουμε επίδειξη των γνώσεων μας. Πρώτα  θα πρέπει  να κατανοήσουμε πλήρως τις απαιτήσεις του κειμένου αλλά και του πελάτη και στη συνέχεια να κάνουμε την μετάφραση αναλόγως. Η κατανόηση των προδιαγραφών ενός κειμένου και του τι αναμένει ο πελάτης ή ο καθηγητής σε περίπτωση που εκπονούμε μια εργασία θα μας γλιτώσει από πολύ κόπο αλλά και παρερμηνείες.

Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι απλά να ρωτήσουμε σχετικά με το πού θα χρησιμοποιηθεί το κείμενο και αν είναι πελάτης ο φίλος ή φίλη το χρειάζεται για προσωπική χρήση τότε σε αυτήν την περίπτωση καλύτερα να κρατήσουμε απλό.

Αν από την άλλη πρόκειται για κάτι επίσημο ή για δημοσίευση τότε θα πρέπει να ακολουθήσουμε τις οδηγίες σύμφωνα με εκάστοτε πρότυπα και υποδείξεις.

Πολιτισμικές διαφορές – Τοπικοποίηση της μετάφρασης 

Πολύ σημαντικό για έναν μεταφραστή είναι το να γνωρίζει εις βάθος την κουλτούρα και τον πολιτισμό της γλώσσας που μελετά και μεταφράζει. Το να μεταφράζεις δίχως να δώσεις την απαιτούμενη βαρύτητα στην  κατανόηση της κουλτούρας και στην τοπικοποίηση της μετάφρασης είναι σαν να οδηγάς στα τυφλά. Η άγνοια του παράγοντα της τοπικοποιησης της μετάφρασης μπορεί να μας περιπλέξει σε άλλοτε αστείες και άλλοτε σε προσβλητικές και αμήχανες καταστάσεις.

Τα παραδείγματα σε αυτές τις περιπτώσεις ουκ ολίγα με μεταφράσεις πινακίδων και καταστημάτων για γέλια και για κλάματα.

Μετάφραση διαφημίσεων και διαφημιστικών καταλόγων

Για παράδειγμα, αν μεταφράσει κανείς μία διαφήμιση, πρέπει να λάβει υπόψη του ότι κάποιες εκφράσεις είναι ανεπίτρεπτες σε συγκεκριμένες χώρες. Σε αυτήν την περίπτωση λοιπόν καλό είναι να πάρουμε υπόψη μας τα πολιτισμικά αυτά στοιχεία κάθε χώρας και πολιτισμού και να προσαρμόσουμε το νόημα του κειμένου σε αυτά.

Επίσης αναγκαίο είναι να τονισθεί ότι πολλές λέξεις ή εκφράσεις έχουν πολλές σημασίες και η μη ορθή χρήση ή θέση τους μέσα στο κείμενο μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στον αναγνώστη σχετικά με το νόημα της πρότασης και  με το τι πραγματεύεται το κείμενο.

Μετάφραση διαφορετικών εγγράφων και κειμένων με το ίδιο ύφος

Είτε ξεκινάτε τώρα το έργο της μετάφρασης είτε το κάνετε από Χόμπι είτε λόγο εργασιών στο Πανεπιστήμιο με την πάροδο του χρόνου στα χέρια σας θα πέσουν διαφορετικά είδη κειμένων και διαφορετικών βαθμών επισημότητας. Στην περίπτωση που μεταφράζετε κάποιο κείμενο ακαδημαϊκού περιεχομένου τότε η χρήση  σύνθετων λέξεων και εκφράσεων είναι σχεδόν επιβεβλημένη. Από την άλλη μεριά η μετάφραση εγχειριδίων ή διαφημιστικών φυλλαδίων απαιτεί απο εσάς διαφορετική προσέγγιση καθώς η γλώσσα πρέπει να είναι κατανοητή και προσβάσιμη σε όλους καθώς ο χαρακτήρας των κειμένων είναι επεξηγηματικός και όχι διδακτικός ή ερευνητικός. Η μετάφραση επιστημονικών κειμένων χαρακτηρίζεται ως μετάφραση αυξημένης δυσκολίας, μία πρόκληση ακόμη και για τους πιο έμπειρους μεταφραστές.

Δομή και περιεχόμενο

Τα συντακτικά και λεξιλογικά χαρακτηριστικά κάθε γλώσσας διαφέρουν και μερικές φορές είναι απαραίτητο η πλήρης ή μερική αναδιατύπωση ορισμένων προτάσεων προκειμένου να διατηρηθεί το νόημα του κειμένου αναλλοίωτο.  Για παράδειγμα, πολύ κλιτές γλώσσες όπως τα Ρωσικά και τα Γερμανικά από πλευράς σύνταξης έχουν την δυνατότητα να συνδέσουν μεταξύ τους μία αλυσίδα ανεξάρτητων και εξαρτημένων προτάσεων διατηρώντας το περιεχόμενο σαφές. Από την άλλη πλευρά, η συγκεκριμένη δομή θα ήταν αδύνατη στα Αγγλικά.
Αυτό ακριβώς είναι το σημείο στο οποίο τίθενται σε λειτουργία και τα αντανακλαστικά του μεταφραστή, με την μετάφραση του να ακροβατεί μεταξύ επιστήμης και τέχνης και όχι απλής απόδοσης λέξεων.

Υπερβολική εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας

Η αυτοπεποίθηση και η πίστη στις δυνάμεις μας είναι ένα πολύ μεγάλο μας ατού όμως δεν χρειάζεται να το παρακάνουμε.  Το να αποφεύγεις να ζητήσεις βοήθεια ή να ρίξεις μια δεύτερη ματιά σε αυτά που έχεις γράψει μόνο για λόγους περηφάνια ή εξαιτίας της μεγάλης εμπιστοσύνης που έχεις στις δυνάμεις σου κάποιες φορές απλά μπορεί να αποδειχθεί καταστροφικό.

Φαντάσου να έχεις υλοποιήσει μόνη ή μόνος σου μία μετάφραση ενός δύσκολου project και να σου έχουν ξεφύγει σημεία στίξης προτάσεις να εμφανίζουν ελλιπή διατύπωση και κάποιες λέξεις να είναι λάθος. Αυτομάτως όλος ο κόπος σου πάει χαμένος καθώς το κείμενο σου αποπνέει προχειρότητα .Οι λόγοι πολλοί : κόπωση, άγχος ακόμη και κακή διάθεση μπορεί να συνέβαλαν σε αυτό όμως αυτό δεν είναι σημαντικό αυτό που έχει σημασία είναι ότι αυτά τα μικρά λαθάκια είναι ικανά να χαλάσουν την συνολική εικόνα της εργασίας ή του project που έχεις υλοποιήσει.

Γι αυτό το λόγο οι επαγγελματίες μεταφραστές πριν παραδώσουν τις μεταφράσεις των κειμένων τους ελέγχουν τα κείμενα που έχουν μεταφράσει ξανά και ξανά. Ακόμα καλύτερο είναι αντί να κάνετε μόνος σας τις απαιτούμενες διορθώσεις να ζητήσετε από ένα φίλο ή φίλη είτε να διαβάσει το κείμενο είτε να τις κάνει για εσάς . Αυτό γίνεται επειδή υπάρχει πιθανότητα εμείς οι ίδιοι να μην έχουμε την δυνατότητα  να αντιληφθούμε τα λάθη που υπάρχουν στο κείμενο καθώς κρίνουμε τον εαυτό μας υποκειμενικά.

Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω είναι καλύτερο να παραδίδουμε ένα έργο ή μια μετάφραση σωστά έχοντας αφιερώσει τον απαιτούμενο χρόνο στην διόρθωση της από ότι νωρίτερα αλλά με ελλείψεις.